پاکوشاکو – شطرنج صلح

مقدمه

ما مرجان و مرضیه ،رحیمی با ۱۳ سال تجربه در داوری و آموزش شطرنج به دنبال راهی برای کاهش استرس رقابتی به کودکان در آموزش شطرنج بوده ایم.

ایده ی این بازی پاکو شاکو برای ما بسیار جذاب بود چون با تأکید بر صلح همکاری و ارتباط جایگزینی متفاوت برای شطرنج کلاسیک ارائه میدهد. این بازی مفاهیمی مانند صلح همکاری و ارتباطات انسانی را در قالب یک بازی فکری آموزش میدهد.

ما از طریق نوید صالح به طور مستقیم با خالق رسمی بازی پاکو شاکو فلیکس آلبرز ارتباط گرفتیم و نمایندگی انحصاری پاکو شاکو در ایران و کشورهای امارات ترکیه ،عراق، عمان و قطر را دریافت کردیم.

داستان ابداع بازی

بازی پاکو شاکو که در زبان اسپرانتو، زبان بین المللی صلح، به معنای شطرنج صلح و یک واریانت نوآورانه از شطرنج است، توسط هنرمند هلندی، فلیکس آلبرز، در سال ۲۰۱۷ طراحی شده و توسط شرکت شطرنج صلح زمین بومی سازی شده است.

فلسفه بازی

هدف این بازی انتقال پیام صلح، همکاری و همزیستی است. به جای حذف کردن، وصل کردن و به هدف رسیدن. بازی پاکو شاکو نیازمند یک مجموعه مهره های خاص است که میتوانند به سبک یین و یانگ با مهره های حریف جفت شوند. این جفت شدن به معنای ایجاد یک اتحاد توسط دو نیروی متضاد است که نشان دهنده همکاری و تعامل برای رسیدن به هدفی مشترک است.

جعبه و صفحه بازی و تفاوت با شطرنج کلاسیک

پاکو شاکو بر مبنای چهار مفهوم کلیدی شکل گرفته است:

• ایجاد اتحاد: مهره ها هنگام گرفتن مهره ی حریف با یکدیگر متحد میشوند و یک مهره ی جدید ایجاد می.کنند
• حرکت :اتحاد مهره های ترکیب شده بصورت مشترک و خاصی حرکت میکنند که با قوانین شطرنج سنتی متفاوت است.
• کنترل اتحاد: بازیکنان میتوانند با استراتژی خاصی مهره های متحد را مدیریت کنند.
• زنجیره ی اتحاد: مجموعه ای از اتحادها در بازی شکل میگیرد که مسیر بازی را تغییر میدهد. در پاکو شاکو مهره ها حذف نمیشوند بلکه با هم اتحاد تشکیل میدهند.

هدف نهایی بازی متحد شدن با شاه حریف است که نشان دهنده پیروزی است.

نام پاکو شاکو  Paco sako

نام بازی پاکو شاکو Paco Sako برگرفته از زبان اسپرانتو، زبان بین المللی صلح است. اسپرانتو در سال ۱۸۸۷ توسط لودویک زامنهوف چشم پزشک لهستانی با هدف ایجاد ابزاری بیطرف و ساده برای ارتباط بینالمللی خلق و توسط سازمانهایی همچون یونسکو به رسمیت شناخته شده است. واژه ی Paco در اسپرانتو به معنای صلح و Sako به معنای “شطرنج” است. انتخاب این نام برای بازی بیانی صریح از فلسفه ی آن است: ترویج صلح، تعامل و همزیستی به جای رقابت و حذف. استفاده از اسپرانتو در نامگذاری این بازی نشانه ای از تلاش جهانی برای خلق زبان و بازیهایی است که به وحدت فرهنگی همکاری و درک متقابل میان ملتها یاری میرسانند.

فلسفه تعادل تضادها

این فلسفه ریشه در تعادل و وحدت تضادها دارد. نشان دهنده ی دو نیروی متضاد اما مکمل در جهان، مثل روز و شب، که پدیده های هستی را در تعادل نگه میدارند.

در پاکو شاکو مهره های سیاه و سفید میتوانند با یکدیگر متحد شوند و یک مهره ی مشترک تشکیل دهند. این اتحاد نشان دهنده ی همزیستی مسالمت آمیز و پذیرش تفاوتها است.

ابعاد فلسفی و آموزشی

پاکوشاکو تنها یک بازی نیست؛ بلکه حرکتی فلسفی، آموزشی و جهانی است که میتواند نقش مهمی در آموزش نسل آینده، ارتقاء همزیستی مسالمت آمیز و افزایش خلاقیت و همدلی ایفا کند. این پژوهش درصدد است ابعاد مختلف این بازی را بررسی کرده و بستری برای توسعه آکادمیک و جهانی آن فراهم سازد.
آموزش همکاری بجای رقابت: یکی از مهمترین ویژگی های این بازی تمرکز بر همکاری به جای رقابت است بجای حذف مهره های حریف، مهره ها با یکدیگر اتحاد ایجاد میکنند.
عدم حذف مهره ها: احترام به طرف مقابل، هیچ مهره ای از بازی حذف نمیشود و همه مهره ها روی صفحه باقی میمانند. این موضوع احترام به طرف مقابل را آموزش میدهد.
ساختار زنجیره ای و واکنشهای زنجیره ای: این ویژگی منجر به تفکر استراتژیک عمیق و چند مرحله ای میشود که برای کودکان و بزرگسالان یک چالش فکری جالب و سرگرم کننده است.
مناسب برای نابینایان، سالمندان، کودکان و افراد درگیر با تنش روانی یا فیزیکی: طراحی ویژه این بازی امکان بازی برای گروههای مختلف با نیازهای خاص را فراهم می کند. تحلیل طراحی و قوانین پاکوشاکو بر پایه حرکات کلاسیک شطرنج طراحی شده اما قوانین جدیدی دارد؛ برای مثال اتحادها میتوانند توسط هر دو بازیکن حرکت داده شوند.

تحلیل طراحی و قوانین

پاکوشاکو بر پایه حرکات کلاسیک شطرنج طراحی شده اما قوانین جدیدی دارد برای مثال

به جای زدن مهره با مهره حریف اتحاد یا embrace ایجاد می شود.

اتحادها میتوانند توسط هر دو بازیکن حرکت داده شوند.

مهره ای که از اتحاد خارج می شود میتواند در همان حرکت وارد اتحاد جدیدی یا chain

reaction می شود. قوانین قلعه آنپاسان و ارتقا نیز مشابه شطرنج کلاسیک در این بازی حفظ شده و وجود دارند.

 

جذابیت و تواناییهای بازی پاکو شاکو

همه چیز با همراهی مهره ها شروع میشود و اتفاقی زیبا و خاص رخ میدهد. پاکو شاکو یک بازی عالی برای تمام سنین است که طراحی شده تا به صورتی شهودی و سرگرم کننده باشد این بازی بازیکنان را وارد دنیای همکاری ارتباط رنگ ها و خلاقیت میکند

چرا تمامی گروه های سنی این بازی را دوست دارند؟

خیلی سریع آن را یاد میگیرند.

از انرژی و سرعت بالای بازی لذت میبرند.

شیفته نحوه ارتباط و همراهی” مهره ها هستند.

از اینکه مهرهای حذف نشده و همه باقی میمانند لذت میبرند.

عاشق رنگهای روشن و شاد آن هستند.

، از همراه شدن مهره ها در واکنش زنجیره ای لذت میبرند! ایجاد “اتحاد با دوستانشان توسط رنگ مورد علاقه خود برایشان جذاب است.

گسترش بین المللی

بازی پاکو شاکو Paco Sako تاکنون در بیش از پانزده کشور فعالیت دارد از جمله نمایندگی در هلند استرالیا، بلژیک چین اتحادیه ،اروپا ،هند ،ژاپن کره جنوبی و روسیه و در سنگاپور، آلمان، کانادا و بسیاری کشورهای دیگر بصورت فعالانه به دست علاقمندان این بازی میرسد.

شرکت شطرنج صلح زمین» نمایندگی انحصاری این بازی را بصورت رسمی در کشورهای ،ایران ،امارات ترکیه ،عراق عمان و قطر را برعهده دارد

صفحه بازی پاکوشاکو بصورت نقشه جهان طراحی شده است با پیام صلح برای همه» و بدون هیچ مرزی بین انسانها این نماد نشان دهنده دیدگاه جهانی بازی در راستای همزیستی فرهنگی و انسانی است

نسخه نابینایان

یکی از مهمترین پروژه های ما طراحی نسخهای ویژه از این بازی برای نابینایان بود که در مرداد ۱۴۰۳ با موفقیت در کانون پرورش فکری کودکان ثبت شد این ثبت اختراع برای اولین بار در جهان انجام شده و گامی نوین در دسترس پذیر کردن بازیهای فکری برای افراد نابینا محسوب میشود این نسخه که دارای مهرههای لمسی توضیحات صوتی و راهنمای حسی ،است با هدف ،نوآوری ایجاد عدالت آموزشی و دسترسی برابر برای همه گروهها است که امکان شرکت نابینایان را نیز در این بازی فراهم میکند نسخه مخصوص نابینایان پاکو شاکو در منطقه ۱۲ برای نابینایان رونمایی و با استقبال بسیار خوبی مواجه شد این اقدام گامی مؤثر در گسترش بازی پاکو شاکو به جامعه کم بینا و نابینایان و افزایش دسترسی به این بازی برای افراد دارای معلولیت بود و توانست توجه جامعه نابینایان را به خود جلب کند همچنین یک نسخه چوبی زیبا توسط هنرمندان ایرانی ساخته شده است که جلوه ای خاص به بازی میدهد.

توسعه بین المللی

امکان ،فروش ،آموزش مسابقه و گسترش فرهنگی در ایران و کشورهای آسیایی گسترش فرهنگ صلح در مدارس فرهنگسراها و مراکز بازی

اجرای مسابقات بین المللی

برگزاری دوره های مربیگری

طراحی صفحه با پیامی جهانی و انساندوستانه

فروش مجموعه های چوبی رنگی و لمسی و همکاری تجاری با شرکتها

فعالیتهای آموزشی و توسعه ای

ما در طی سالهای گذشته برنامههای متعددی برای توسعه و آموزش این بازی اجرا کرده ایم از جمله

برگزاری کلاسهای آموزشی در مدارس و مهدکودکها و سرای محله دركه ومجيديه

آموزش پاکو شاکو در مدرسه راه رشد در سال ۱۴۰۳ تدریس پاکو شاکو در مجتمع آموزشی ایران زمین بین سالهای ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۳

تدریس شطرنج برای کودکان نابینا و دارای معلولیت در شهرداری منطقه ۱۳ تهران بین سالهای ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹

تدریس شطرنج برای بیماران دیالیزی در بیمارستان کودکان بهرامی برگزاری مسابقات حضوری و آنلاین در رده سنی کودکان و بزرگسالان

دوره مربیگری و مسابقات

تا کنون کلاسهای متعددی از تدریس پاکوشاکو و همچنین مسابقات دوره ای در مدارس و سرای محله ها برگزار شده.اند تیم شطرنج صلح زمین هم اکنون آماده ی برگزاری کلاسه ای مربیگری پایه و پیشرفته برای تدریس حرفهای به گروههای سنی مختلف است؛ اقدامی که می تواند به ایجاد فرصتهای شغلی و درآمد برای فدراسیون منجر شود.

ضرورت توسعه در ایران

برنامه توسعه آینده

کاهش ۴۰% استرس رقابتی در کودکان بر اساس مطالعهی مرکز روانشناسی کودک تهران، ۱۴۰۲)

دسترس پذیری برای ۲.۵ میلیون نابینای ایران

ما معتقدیم که ،بازی زبان مشترک کودکان جهان است و پاکو شاکو میتواند پلی برای ایجاد صلح دوستی و همکاری در میان کودکان ایران و جهان ..باشد اهداف اصلی ما عبارتند از:

ترویج و آموزش بازی پاکو شاکو در مدارس و مراکز آموزشی (۵۰) مدرسه تا ۱۴۰۵)

کاهش استرس رقابتی از طریق بازیهای فکری مبتنی بر همکاری

توسعه ی نسخههای مختلف بازی برای گروههای خاص، از جمله نابینایان

تولید انبوه بازی با قیمت مناسب

برگزاری مسابقات و کارگاههای آموزشی در سطح ملی و بین المللی

بسط و گسترش تولید بومی و ایجاد شغل برای اقشار مختلف

معرفی نسخهی نابینایان به سازمانهای جهانی

برگزاری کلاسهای مربیگری

کتاب پاکو شاکو به زبان فارسی هم اکنون در دست چاپ در انتشارات ترنگ است چاپ این کتاب گامی بسیار مؤثر در معرفی و انتشار بیشتر پاکوشاکو به علاقه مندان این بازی خواهد بود.

در سال 1404 که به عنوان سال سرمایه گذاری برای تولید در ایران نام گذاری شده ،است ما میتوانیم با استفاده از این فرصت ویژه بازی پاکو” “شاکو برای نابینایان را که برای اولین بار در جهان طراحی و ثبت اختراع کرده ایم به تولید برسانیم این بازی که پیشرفتهای چشمگیری در زمینهی شطرنج برای افراد نابینا به همراه دارد به عنوان یک نوآوری در حوزه بازیهای فکری برای افراد با نیازهای خاص شناخته میشود

علاوه بر این ما میتوانیم نماد بته جقه که نماد ایرانی اصیل و نمایانگر تعادل و رشد ،است بر روی بسته بندی یا طراحی بازیها قرار دهیم بته جقه که ریشه در تاریخ هنر و فرهنگ ایران دارد با مفاهیم تعادل و تکامل همخوانی دارد و میتواند هویت فرهنگی ما را در سطح بینالمللی به نمایش بگذارد.

این ترکیب از نوآوری در طراحی بازی و نماد فرهنگی ایران میتواند به تولید و معرفی پاکو شاکو در بازارهای داخلی و خارجی کمک کند و با الهام از این ،نمادها جایگاه خاصی برای بازی و محصولات ایرانی در سطح جهانی ایجاد نماید.

بومی سازی

هدف ما از این ،پروپوزال ،ثبت ،ایجاد ،کمیته گسترش و ترویج بازی پاکو شاکو در ایران از طریق همکاری با نهادهای آموزشی فدراسیونها و سایر سازمانهای مرتبط است. ما بدنبال ایجاد بستری برای توسعه ی این بازی در میان کودکان و نوجوانان ایرانی هستیم تا آنها نیز بتوانند از فواید آموزشی و ارزشهای انسانی پاکو شاکو بهره مند شوند.

از نهادهای مرتبط تقاضای همکاری در زمینه های زیر را داریم

وزارت آموزش و پرورش ادغام پاکو شاکو در برنامه های فوق برنامه

سازمان بهزیستی حمایت از تولید نسخهی نابینایان و معلولان

از نهادها و فدراسیونها برای همکاری ترویج و تشویق علاقمندان

حامیان مالی تأمین هزینههای تولید و برگزاری مسابقات ملی

 

 

نویسندگان : مرضیه رحیمی، مرجان رحیمی

اگر این موضوع این مقاله مورد توجه‌تان قرارگرفته است برای مطالعه بیشتر ،خواندن کتاب زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم: